Bên cạnh những đám cháy
rừng lan tỏa khắp nơi với nhiệt độ vượt qua trục số 40 độ C của một số ngày nóng
bức trong mùa Hè tại miền Nam Bán Cầu, người dân xứ sở Kangaroo vẫn quay cuồng
theo từng nhịp đấu sôi động của giải “The Ashes” môn Cricket.
Ngưới Úc vốn nổi tiếng
yêu chuộng thể thao và Cricket là một trong những môn thể thao giải trí được ái
mộ nhất với giải đấu danh giá hàng đầu là “The Ashes” kèm theo loạt trận đối kháng
quyết liệt diễn ra giữa đội tuyển Úc và đội tuyển Anh. Giải The Ashes được tổ
chức tại Úc hai năm một lần vì loạt trận đấu này được tổ chức luân phiên tại
Vương Quốc Anh và Úc. Loạt trận đối kháng của giải The Ashes mùa bóng 2013-2014
vừa qua đã diễn ra từ tháng 11/2013 ở Úc.
Nhìn qua hình thức tranh tài định kỳ, The Ashes tuy mang tính chất cạnh tranh gay gắt nhưng lại bao hàm nhiều ý nghĩa thân thiện giữa hai quốc gia Anh- Úc, được khởi nguồn từ một sự kiện truyền thống của môn cricket từ thế kỷ thứ 19.
Giải The Ashes được
hình thành từ năm 1882, khi đội tuyển Úc lập thành tích lần đầu tiên đánh bại đội
tuyển Anh trên đất địch. Nhân dịp này, một tờ báo Anh Quốc đã lên tiếng “khai
tử” môn cricket với lời tuyên bố trên bản “cáo phó” châm biếm rằng người ta đã
hỏa thiêu môn thể thao cricket và tro (ashes) của nó được mang về Úc. Không ngờ
trò đùa này đã trở nên phổ biến nhanh chóng, đến độ chuyến thi đấu tại Úc của đội
tuyển Anh năm vào mùa bóng 1882-1883 được gọi là “Sứ mệnh đòi lại The Ashes
(tro)”. Cũng trong chuyến giao đấu này, một nhóm phụ nữ ở Melbourne đã đưa cho
thủ quân đội tuyển Anh đương thời là Ivo Bligh, một chiếc bình nhỏ đựng tro, được
cho là lưu giữ phần tro than của một thanh gậy quật, quả bóng hoặc trụ Wicket,
tức 3 thanh gỗ dựng phía sau vị trí tuyển thủ đứng quật bóng. Sau đó, hình
thức đội chiến thắng trưng ra một chiếc cúp có mô hình giống bình đựng tro đã
trở thành truyền thống lịch sử của giải Ashes.
Hiện nay, chiếc bình
đựng tro nguyên bản vẫn còn được cất giữ tại Bảo Tàng Câu Lạc Bộ Cricket
Marylebone ở London, trong khi Úc và Anh hàng năm tranh nhau chiếc cúp mô hình
làm bằng Pha Lê của hãng chế tạo Waterford. Đây là chiếc cúp Ashes chính thức từ
mùa bóng 1998-1999. Cũng vì chiếc cúp này mà các đội tuyển và nhóm cổ động
viên của họ gồm đội Barmy Army ở Anh và đội Fanatics ở Úc, đã phải lặn lội vượt
đại dương mỗi năm để chiếm đoạt. Mỗi giải The Ashes thi đấu 5 trận với
hai hiệp mỗi trận và được áp dụng theo quy tắc thông thường dành cho môn
cricket đối kháng quốc tế (Test Match).
Cricket, tức “Bản Cầu”
là môn thể thao tranh tài qua hình thức ném bóng và quật bóng giữa hai đội, mỗi
đội gồm 11 tuyển thủ khá tương tự như môn Dã Cầu (Baseball) và được diễn ra
trên sân đấu hình tròn có bán kính khoảng 70m gọi là “Oval”. Kèm theo những diễn
tiến thứ tự đổi phiên tấn công và phòng thủ của hai đội trong lúc thi đấu trên
sân, môn Cricket còn được xen vào giờ “giải khát” gọi là “Tea Time” để tạo dịp
giao lưu thân mật giữa các cầu thủ đôi bên. Vì vậy, qua đặc tính ưu nhã và tạo
được bầu không khí thân thiện trong một trận đấu nên Cricket còn được gọi là
môn thể thao “lịch sự và quý phái”.
Môn Cricket có nguồn
gốc xuất phát từ Anh Quốc vào khoảng giữa thế kỷ 16 và được phổ biến rộng rãi
trên các quốc gia trong khối Thịnh Vượng Chung (The Commonwealth of Nations).
Hiện nay, Cricket là môn thể thao được ưa chuộng một cách cuồng nhiệt tại hơn
100 quốc gia và các khu vực trên toàn thế giới, đặc biệt là tại Anh Quốc, Úc Đại
Lợi, Tân Tây Lan, Ấn Độ, Pakistan, Sri Lanka, Cộng Hòa Nam Phi, Zimbabwe,
Jamaica v.v…
Riêng tại Anh Quốc, Cricket cùng với Rugby là hai môn thể thao dành
cho giới thượng lưu và trở thành môn học chính thức của giờ thể dục tại tất cả
các tư thục danh môn. Ngoài ra, theo thống kê thì Cricket được xếp hạng Nhì
trên thế giới sau môn Túc Cầu về nhân số luyện tập do số lượng đông đảo người
dân Ấn Độ ái mộ môn thể thao này đã chiếm hơn phân nửa.
Trên bình diện tổng
quát, Cricket tương đồng với môn Dã Cầu qua hình thức một tuyển thủ của đội
phòng thủ ném quả bóng nhỏ về phía tuyển thủ quật bóng của đội tấn công và
trong thời gian bóng lăn trên sân sau khi bị quật trúng, các tuyển của đội tấn
công sẽ chạy đến các vị trí quy định để ghi điểm.
Tuy nhiên, trên căn bản
Cricket cũng có rất nhiều điểm khác biệt với Dã Cầu như sau:
- Tuyển thủ ném bóng
chạy từ xa đến vị trí ném để lấy đà và kèm theo động tác xoay vòng cánh tay ném
bóng chạm đất với mục đích cho bóng văng lên trúng vào 3 thanh gỗ được dựng
phía sau lưng tuyển thủ quật bóng, gọi là trụ “Wicket”, để loại đối phương mất
quyền quật bóng. Do đặc tính sử dụng trụ “Wicket” trong lúc tranh tài nên
Cricket được gọi bằng tiếng Hán Việt là “Bản Cầu”, tức môn chơi bóng có thanh gỗ.
- Tuyển thủ quật bóng có thể hướng về tất cả các phương vị để ra gậy quật bóng và sử dụng loại gậy cứng bằng gỗ có cán tròn, thân dẹp bè rộng ra ở phần trên. Đồng thời, tuyển thủ quật bóng còn đội mũ an toàn có vành sắt che trước mặt. Riêng tuyển thủ chụp bóng thì được đeo găng ở cả hai bàn tay
- Nếu tuyển thủ quật bóng để quả bóng chạm trúng “Wicket” thì sẽ bị tính là một “out”, tức bị loại ra sân để đến phiên đồng đội vào quật bóng tiếp. Trường hợp bóng không chạm vào Wicket thì tuyển thủ quật bóng có thể quật nhiều lần cho đến khi ghi được điểm hoặc bị loại theo các hình thức khác như: bị đối phương chụp được bóng trên không trung sau khi quật bóng, đứng đưa chân ra phía trước trong tư thế với theo bóng để quật và chân còn lại che khuất trụ “Wicket” (leg before wicket)
- Có hai tuyển thủ quật bóng khi tấn công và đứng trước ở vị trí hai đầu của khoảng đất hình chữ nhật được thiết trí ngay giữa sân đấu gọi là khu vực “pitch”.
Kế đến, môn Cricket còn mang đặc tính nổi bật với 3 hình thức thi đấu chính như
sau:
1. One Day International (ODI). Là hình thức thi đấu giữa các đội tuyển quốc
gia tại giải “Vô Địch Cricket Thế Giới” (Cricket World Cup), được giới hạn
trong “50 Over”, tức không quá con số 300 lần ném bóng (1 Over gồm 6 lần ném
bóng) và “1 Innings”, tức các cầu thủ trong đội tấn công được ra sân 1 lần để
quật bóng theo thứ tự từ 1 đến 11 trong thời gian quy định, sau đó sẽ đổi phiên
cho đối phương tấn công. Đây là hình thức thi đấu được sáng chế từ khoảng cuối
thập niên 1970 với mục đích giảm bớt thời gian tranh tài để đi đến kết quả thắng
bại trong vòng một ngày nên còn được gọi là “One Day Cricket”. Trung bình một
trận “One Day Cricket” kéo dài từ 5 đến 6 tiếng đồng hồ.
2. Test Match. Còn gọi là “Test Cricket” tức hình thức đối kháng giữa hai đội tuyển quốc gia trong những lần tranh tài mang tính cách truyền thống và thi đấu định kỳ với thời gian thi đấu kéo dài tối đa được quy định trong vòng 5 ngày, nên được gọi là “Cricket đối kháng”. Trường hợp đội tuyển nào đạt chiến thắng trước 5 ngày thì trận đấu sẽ chấm dứt sớm, ngược lại nếu vượt quá 5 ngày vẫn chưa có đội thắng cuộc thì trận đấu cũng được kết thúc với kết quả một trận hòa. Theo quy định của “Hội Đồng Cricket Quốc Tế” (ICC: International Cricket Council), những đội tuyển quốc gia nào đạt đủ tiêu chuẩn về đẳng cấp trình độ mới được công nhận có tư cách tham chiến ở hình thức “Test Cricket”.
2. Test Match. Còn gọi là “Test Cricket” tức hình thức đối kháng giữa hai đội tuyển quốc gia trong những lần tranh tài mang tính cách truyền thống và thi đấu định kỳ với thời gian thi đấu kéo dài tối đa được quy định trong vòng 5 ngày, nên được gọi là “Cricket đối kháng”. Trường hợp đội tuyển nào đạt chiến thắng trước 5 ngày thì trận đấu sẽ chấm dứt sớm, ngược lại nếu vượt quá 5 ngày vẫn chưa có đội thắng cuộc thì trận đấu cũng được kết thúc với kết quả một trận hòa. Theo quy định của “Hội Đồng Cricket Quốc Tế” (ICC: International Cricket Council), những đội tuyển quốc gia nào đạt đủ tiêu chuẩn về đẳng cấp trình độ mới được công nhận có tư cách tham chiến ở hình thức “Test Cricket”.
Hiện nay, chỉ có 10 đội tuyển được ICC nhìn
nhận trong danh sách tham chiến ở hình thức này là: Anh Quốc, Úc Đại Lợi, Tân
Tây Lan, Cộng Hòa Nam Phi, Ấn Độ, Pakistan. Bangladesh, West Indies, Sri Lanka,
Zimbabwe. Hình thức “Test Cricket” không giới hạn số lần ném bóng và áp dụng luật
“ 2 Innings”, tức các tuyển thủ trong đội tấn công được ra sân 2 lần liên tiếp
theo thứ tự quật bóng từ 1 đến đến 11.
3. Twenty20. Là hình
thức thi đấu được cải tiến từ dạng “On Day Cricket” được ra đời từ đầu thập
niên 2000 nhằm rút ngắn thời gian thi đấu xuống còn khoảng trung bình từ 2 tiếng
rưỡi đến 3 tiếng đồng hồ cho một trận đấu để thu hút những khán giả mới làm
quen với bộ môn này. “Twenty20” mang ý nghĩa của việc mỗi đội được quật bóng
trong vòng giới hạn của “20 Over” tức 120 lần ném bóng và “1 Innings”.
Qua đó, “One Day Cricket” là một hình thức thi đấu rất hấp dẫn và được ưa chuộng nhất vì bao gồm hầu hết các chi tiết cũng như đặc tính căn bản của môn Cricket.
Qua đó, “One Day Cricket” là một hình thức thi đấu rất hấp dẫn và được ưa chuộng nhất vì bao gồm hầu hết các chi tiết cũng như đặc tính căn bản của môn Cricket.
*
Trước khi giao đấu ở hình thức “One Day Cricket”, hai đội sẽ bắt thăm bằng cách
chọn mặt đồng tiền (coin toss) để chọn đội tấn công và đội phòng thủ. Sau đó,
bên đội tấn công sẽ cử ra hai tuyển thủ quật bóng đứng hai đầu của khu “pitch”
là dải đất hình chữ nhật có chu vi 21.34mX3.66m được thiết trí ở giữa sân. Mỗi
đầu của khu “pitch” có cắm 3 thanh gỗ cao 71cm, mỗi thanh được gọi là “stump”
và ở phần trên giữa khoảng cách 3 “stump” còn có hai miếng gỗ gọi là
“bail”. Một cách tổng quát hơn, danh từ gọi chung 3 thanh gỗ này được gọi là trụ
“Wicket” hay “tam trụ bản”.
Trong khi đó, bên đội
phòng thủ cũng đưa ra một tuyển thủ ném bóng gọi là “Bowler” có nhiệm vụ ném
bóng từ vị trí một đầu của “pitch” sang đầu đối diện để bóng chạm đất tưng lên
văng trúng trụ “Wicket”. Hơn nữa, còn có tuyển thủ duy nhất được đeo bao tay gọi
là “Wicket Keeper”, đứng sau vị trí của trụ “Wicket” để chụp bóng và 9 tuyển thủ
khác đứng rải rác ở các vị trí hình tròn trên sân gọi là “Fielder”. Mỗi khi
“Bowler” ném bóng thì tuyển thủ quật của đội tấn công gọi là “Batsman” nhắm hướng
quật bóng và trường hợp quật trúng bóng văng ra xa thì cả hai tuyển thủ quật
bóng lúc đó sẽ cùng chạy qua lại giữa hai vị trí đầu “pitch” tính từ khoảng
cách của đường hai đường line “Popping Crease” để tính điểm bằng số lần chạy. Mỗi
lần chạy từ đầu “pitch” này sang đầu “pitch” thì được tính là một “Run”.
Ngoài
ra, nếu quật bóng chạm đất lăn ra ngoài lằn biên của sân đấu thì được tính “4
run” và nếu quật bóng văng lên cao bay ra ngoài khu khán đài thì được tính là
“6 run”. Trường hợp các tuyển thủ quật bóng xong và chạy nhưng không kịp đến mức
“Popping Crease” trong khi đội phòng thủ đã chụp bóng và ném về khu “pitch” thì
sẽ bị tính “out”, tức bị loại. Do đó, nếu quật bóng xong mà cảm thấy không được
an toàn ở cự ly chạy thì “Batsman” có thể đứng yên tại chỗ và đợi cơ hội ở lần
quật kế tiếp.
Ngược lại, khi bóng bị quật văng đi thì các tuyển thủ của đội
phòng thủ phải cố gắng chận lại và ném trả nhanh chóng về khu “pitch” cho đồng
đội để ngăn chận số lần “Run” của hai “Batsman”. Tuyển thủ “Batsman” bị loại sẽ
được đồng đội vào thay thế với vị trí quật bóng thứ tự cho đến khi toàn đội bị
loại thì đổi phiên cho đối phương tấn công.
Tóm lại, “One Day
Cricket” là hình thức thi đấu với 11 cầu thủ của đội phòng thủ và 2 cầu thủ của
đội tấn công hiện diện trên sân để ném và quật bóng trong cục diện tranh điểm ở
những số lần “Run” rất hào hứng và tao nhã vì không có sự va chạm trực tiếp giữa
các tuyển thủ.
Trở lại giải đấu The
Ahses ở Úc với 5 trận chiến quy định được tổ chức tại các sân cỏ của những thành
phố khác nhau gồm: sân Gabba-Brisbane, Adelaide Oval-Adelaide, WACA-Perth,
MCG-Melbourne và SCG-Sydney.
Theo truyền thống,
Melbourne là thành phố tổ chức trận đấu diễn ra vào ngày Lễ Tặng Quà (Boxing
Day) và Sydney là địa điểm của trận đấu chung kết đầu Năm Mới. Do cả hai trận đấu
này đều bắt đầu vào các dịp nghỉ lễ nên thu hút đông đảo giới ái mộ bản xứ và
khách du lịch.
Du khách sẽ cảm nhận
được sự hứng thú tột cùng khi hòa mình vào bầu không khí náo động, cuồng nhiệt
của khán giả và trực tiếp chứng kiến niềm đam mê thưởng thức các pha ném và quật
bóng ngoạn mục trên sân cricket của giới ái mộ Úc với trận khai mạc trên sân
Gabba ở Brisban vào tháng 11, hoặc các trận kế tiếp ở cầu trường Adelaide Oval
tại Nam Úc và vận động trường WACA (Western Australian Cricket
Association) tại thành phố Perth vào dịp cuối năm.
Đặc
biệt, cũng không thể nào bỏ qua trận chiến trong ngày Boxing Day tưng bừng trên
sân MCG (Melbourne Cricket Ground) vốn được là một trong những “Thánh Địa
Cricket” của Úc với sức chứa khoảng 100.000 khán giả. Và cuối cùng là trận
chung kết hấp dẫn tại SCG (Sydney Cricket Ground) ở thành phố phồn hoa nhất xứ
sở Kangaroo.
*
Chắc chắn du khách sẽ
hài lòng và không sao quên được những kỷ niệm đẹp sau khi trải qua một mùa Hè
nhộn nhịp cùng môn cricket với giải đấu truyền thống The Ashes.
@Khôi Nguyên (pictures @ the web)
No comments:
Post a Comment